Noyabr boshida neft narxlari uzoq davom etgan pasayishdan so'ng biroz tiklandi. Taklif ortig'i haqidagi bahs-munozaralardan charchagan investorlar nihoyat biroz nafas olish uchun signal oldilar: Rossiya kompaniyalariga qarshi joriy etilgan sanksiyalar endi ta'minot darajalariga sezilarli ta'sir ko'rsata boshladi. Bu bozorda haddan tashqari to'yinish haqidagi qo'rquvlarni biroz yumshatdi, garchi fundamental jihatdan vaziyat hali ham ikki xil talqin etilmoqda.
Pasayishdan keyingi mo'tadil o'sish
Uch oylik narx pasayishidan so'ng, nihoyat neft kotirovkalari o'sish yo'liga kirdi. Brent 0.6% ga ko'tarilib, barreli $63.87 ga yetdi, AQSh WTI esa 0.7% ga oshib, $59.99 darajasiga chiqdi. Bu kichik, ammo ramziy qaytish: avvalgi haftalar pasayish bilan yakunlangandi, narxlar ikki haftalik minimumlarni yangilagan edi.
Asosiy qo'llab-quvvatlovchi omil — geosiyosat. Eng yirik Rossiya kompaniyalariga qarshi sanksiyalar eksport oqimlariga ta'sir ko'rsata boshladi. Yirik kompaniyalardan birining xorijdagi aktivlari tranzaksiya va tashishdagi muammolarni boshdan kechirmoqda, bu esa ta'minot uzilishlariga oid xavotirlarni kuchaytirdi. Bozor darhol reaksiya bildirdi — keskin o'sishsiz bo'lsa-da, pasayish to'xtadi.
Biroq treyderlar sanksiyalarning uzoq muddatli samaradorligiga hali ham shubha bilan qarashmoqda. Ha, ular qisqa muddatli volatillik keltirib chiqaradi, ammo umumiy trendni o'zgartira olmaydi. Amalda esa fundamental holat o'zgarmagan: taklif ortib bormoqda, talab esa ortda qolmoqda.
Taklif ortig'i saqlanib qolmoqda
Oktabr narxlarning ketma-ket uchinchi oy pasaygan davri bo'ldi. Sababi aniq: OPEK va uning ittifoqchilari ishlab chiqarishni oshirishni davom ettirmoqda, OPEK'ga kirmagan o'yinchilar orasida ham ishlab chiqarish ortib bormoqda, bu esa bozorga jiddiy bosim o'tkazmoqda.
Haitong Securities ma'lumotiga ko'ra, OPEK+ 2026-yilning birinchi choragida ishlab chiqarishni oshirish rejasini to'xtatish qarori bilan bozorni biroz barqarorlashtirdi. Bu chora bo'lmaganida pasayish yanada chuqurroq bo'lardi. Ammo cheklovlarga qaramay, taklif ortig'i saqlanib qolmoqda. Masalan, AQSh zaxiralari o'tgan hafta 5.2 million barrelga oshib, 421.2 million barrelga yetdi. Bu bozor uchun to'g'ridan-to'g'ri signal: neft juda ko'p.
Qo'shimcha bosim Saudiya Arabistonidan kelmoqda. Qirollik kutilmaganda Osiyoga — eng yirik va narxga eng sezgir mintaqaga — eksport narxlarini pasaytirdi. Bu bozor ulushi uchun raqobat qilish istagini bildiradi, hatto bu vaqtincha foydadan voz kechishni anglatgan taqdirda ham.
Talab: sust va tezlashish belgilarisiz
Agar taklif bozorni toshirib yuborayotgan bo'lsa, talab aniq sekinlashmoqda. 4-noyabr bilan yakunlangan yil davomida global neft iste'moli kuniga atigi 850 ming barrelga oshdi, kutilgan ko'rsatkich esa 900 ming atrofida edi. Bu kichik tafovut ahamiyatsiz tuyulishi mumkin, ammo har bir barrel muhim bo'lgan bozor uchun bu sezilarli omil.
AQShdagi holat ayniqsa tashvishli. Tezkor ko'rsatkichlar transport faolligi va konteyner tashish hajmlari sustligicha qolayotganini ko'rsatmoqda. Bu esa ichki yoqilg'i iste'moli o'smayotganini anglatadi, demak, narxlarning jiddiy tiklanishi uchun asos yo'q.
Talab qayta jonlanmaguncha, neft narxlaridagi har qanday qisqa muddatli sakrashlar yangi o'sish siklining boshlanishi emas, texnik korreksiya sifatida qaraladi.
Prognoz: o'sish shubha ostida
Analitiklar tobora ko'proq neftning hozirgi diapazondan chiqib ketishi qiyin bo'lishini ta'kidlashmoqda. Hatto Rossiyaga qarshi sanksiyalar va OPEK+ tomonidan ehtimoliy qisqartirishlarga qaramay, zaif talab narxlarni pastga tortmoqda.
Qisqa muddatli prognozlar pessimistona: Brent 2025-yil oxiriga kelib barreli $60 gacha, 2026-yil oxiriga borib esa $50 gacha tushishi kutilmoqda.
Bunday prognoz haqiqatni aks ettiradi: global iqtisodiy o'sish sust bo'lgan va muqobil energiya manbalari rivojlanayotgan bir paytda neft bozori o'z drayverlarini yo'qotmoqda. Hatto ilgari narxlarni osmonga ko'targan geosiyosat ham bugun faqat qisqa muddatli ta'sir ko'rsatmoqda.
Xulosa
Noyabr boshidagi neft narxining o'sishi burilish emas, balki nafas olish bosqichi, xolos. Sanksiyalar bozorga vaqtinchalik qiziqish to'lqini olib keldi, biroq fundamental fon zaifligicha qolmoqda: ishlab chiqarish ortmoqda, talab sust, zaxiralar esa ko'payishda davom etmoqda.
Bozor yangi muvozanat sari harakatlanmoqda, bunda barreli $60 atrofidagi narx tobora tabiiy ko'rinmoqda. Neft endi yangiliklarga ilgari bo'lgani kabi keskin javob bermayapti. Investorlar trend o'zgarishining aniq belgilarini kutishmoqda va shunga qadar ehtiyotkorlik bilan, qisqa masofalarda savdo qilishmoqda, uzoq muddatli o'sishga esa shubha bilan qarashmoqda.
Neft hali ham kutish zonasida. Shu hafta narx biroz oshgan bo'lsa-da, bozor aniq bir narsani ko'rsatmoqda — sezilarli o'sish uchun hali erta.
